Turşucuzade Taş Odası Rölöve Projesi
Tür
Rölöve
Yer
Sultanahmet - İstanbul
Tarih
Mayıs 2017
RÖLÖVE RAPORU
Merdiven ile çıkılan 4. grup alanında önce merdivenden 1. grubun üzerine ait düz boş bir alana çıkılıyor, bu merdivenin geçmişte olmadığı kesin olarak bilinmektedir, ancak üst kata nasıl çıkılıyordu merdiven ne taraftaydı bunun hakkında bir bilgi bilinmemektedir. Cephe oldukça hasar görmüş ve zeminde cepheye kadar ulaşan bitkilenme ve taş yığınları olduğu görülmektedir. Tavanda taş serisi üzerinde de bitkilenme görülmektedir. Cephede taş ve tuğla sırası bozulmuştur, yer yerde malzeme kaybı görülmektedir, ayrıca 4 kemerli bölüm görülmektedir. En sağ kemerin altında pencere olan kısım demir sac ile kapatılmıştır.
4. alana yan ve üst giriş alanı mermerden oluşan demir kapıdan girilmektedir. Bu kapının yerleştirme şekli açık alana çıkacak şekilde konulmuştur, bu durumda eskiden bu alanın açık olabileceğine işaret etmektedir. 4. Alana girildiğinde koridor üzerinde sağda 2 tane sütun bulunmaktadır. Mermer sütunlar ve sütun başlıkları bakır alaşımlı metal bilezikleriyle dönem özelliklerini koruyacak şekilde çevrelenmiştir. Bu sütunlar metal gergiler ile bağlanmıştır. Bu gergiler paslanmıştır. İki sütun ile oluşturulmuş ve ortadaki açıklık yanlardaki açıklığa oranla daha büyük olan üç açıklıklı kemer ile geçilmiştir. Mekanın üst örtüsü olmadığı için bu kemerler açıktan hava koşullarına maruz kalmaktadırlar. Ortada büyük yanlarda da birer tane küçük kemer bulunmaktadır. Yer yer iç sıva izlerine rastlanmaktadır. Kemerlerin sutunları büyük ölçüde zarar almamıştır.
Dayanıklılıklarını korumaktadır. Yapının iç kısımlarına sonradan olduğu düşünülen uyumsuz bölme duvarlar örülmüştür. Sebebi ve kullanımı bilinmemektedir. Niteliksiz ek statüsündedir.
Üst örtüsü yıkılmış olan bu mekanın içerisinde birçok muhdes duvar bulunmaktadır. Girişin solunda 2 tane küçük oda bulunmaktadır. Bu iki odada duvarlar oldukça hasar görmüş sıva dökülmesi ve malzeme kaybı belirgindir ve zeminde aşırı derecede bitkilenme görülmektedir, ayrıca üst örtüsüne ait olduğu anlaşılan tonozun eğimi bu odalardan hissedilmektedir.
Girişin sağında ise toplam 4 oda bulunmaktadır. 2şer olarak arka arkaya sıralanan odalar iç cepheleri boya ve sıvaları dökülmüş ayrıca melzeme kaybı yaşanan bölgelerde bulunmaktadır. Bazı noktalarda da bitkilenme görülmektedir. Odaların tüm iç cephelerinde hasar bulunmaktadır, girişin sağındaki iki oda diğer odalara göre daha az malzeme kaybı yaşanmış ve sıva-boya dökülmesi daha az olan cephelere sahiptir. Odalar arası geçiş kapı ve duvarları hizasında cepheleri boyanmış iç mekanın üst kısımları aşağıya göre taş-tuğla almaşık duvar daha belirgin görülmektedir. İç mekan bölücü duvarlar da oldukça hasar görmüştür, tüm girişlerin kapıları kaybolmuştur sadece boşlukları kalmıştır, pencere açıklıkları olan alanlarda tahrip olup yıkılmıştır. Toplam 4 yan penceresi (ayasofya cephesi) 1 tanede ön cephesinde pencere bulunmaktadır. Pencerelerin genişliği 70-80 cm’e yakın ve oldukça geniştir. Ahşap iskelet ve demir korkuluktan oluşmuş pencereler oldukça hasar görmüştür, ayrıca pencere boşluğunda da sıva ve malzeme kaybı bulunan alanlarda bulunmaktadır. Arka cephede ise pencere bulunmamaktadır. Arka cephe taş-tuğla almaşık duvar düzeninde bir yüzeye sahiptir.
İç arka odada ocak-yaşmak kalıntısı olduğu tahmin edilen kalıntılar bulunmaktadır . Ocağın önü de muhdes eklerle sonradan kapatılmış durumdadır. Ocağın hizasında sonradan duvar örülmüştür ve bu duvar ocağın kendine has özelliklerini kapatmıştır ve yok olmasına neden olmaktadır.
RESTORASYON
Turşucuzade Ahmet Muhtar Efendi konağı taş odası rölöve ve restitüsyon çalışmaları sonrasında bu yapı kütüphane birimi olarak restore edilip kullanılma önerisi yapıldı. Bulunduğu konum itibariye geniş ve aktif kullanımı amaçlanmıştır. Girişte müze ve sergi alanı da bulunacak yapıda tarihi yarımadaya ait eserler bulunması amaçlanmıştır.